หากเอ่ยถึงเอกลักษณ์ของจังหวัดลำปาง…. ใคร ๆ ก็จะนึกถึง “รถม้า” เพราะเป็นเพียงจังหวัดเดียวในประเทศ ที่ยังคงใช้รถม้าเป็นพาหนะในการเดินทางมาตั้งแต่สมัยอดีต จนถึงปัจจุบันยังคงมีให้เห็นอยู่
รถม้าในลำปางนั้น ถือว่าผ่านร้อนผ่านหนาวมายาวนานเกือบร้อยปี แม้ปัจจุบันยังมีรถม้าวิ่งให้เห็นบนถนน แต่จำนวนรถม้าก็ลดน้อยลงกว่าในอดีต ด้วยเพราะการเปลี่ยนแปลงของบ้านเมือง
แม้จำนวนรถม้าจะลดน้อยลง แต่จังหวัดลำปางยังคงอนุรักษ์ไว้ เพื่อสืบทอดและรักษาไว้ให้คนรุ่นหลัง
นายมนิด ดอนคำ อายุ 54 ปี พนักงานขับรถ เทศบาลตำบลพิชัย อดีตเคยเป็นสารถีรถม้า อาศัยอยู่ชุมชนนาก่วมเหนือ ต.สบตุ๋ย อ.เมืองลำปาง ผู้ซึ่งใช้เวลาว่างในการทำรถม้าจำลองเสมือนจริง เพียงเพราะอยากอนุรักษ์ไว้ให้คนรุ่นหลังได้ชม และทำเพื่อจำหน่ายเป็นผลิตภัณฑ์ในชุมชน
รถม้าจำลองที่นี่ นอกจากจะทำลักษณะแบบฉบับของลำปางแล้ว ยังทำรถม้าจำลองแบบตามสั่ง และยังทำรถม้าแบบของต่างประเทศด้วย
ผลิตภัณฑ์รถม้าเสมือนจริงในกล่องกระจกนี้ หากใครไม่รู้ มองผิวเผินอาจจะเป็นเพียงแค่ของที่ระลึก แท้จริงแล้วรถม้าจำลองนี้ แฝงไปด้วยจิตวิญญาณ ความรักความหวงแหนในวิถีชีวิตดั้งเดิมของชาวลำปาง จึงทำให้ผลิตภัณฑ์รถม้าจำลองนี้ เสมือนยังมีลมหายใจ….