“แต่งงานด้วยกันเสียที อ้ายนี้ท่ามาจ๊าดเมิน ฮักสาวเหลือเกิน…ไปหาเงินเหียก่อน

     ต่อนยอน ต๊ะ…ต่อนย้อน ต๊ะ…ตอนยอน ต๋อนยอน ต๋อนยอน…”

     เชื่อว่าทำนองเพลงและข้อความในเพลงท่อนนี้ คงจะคุ้นหูกันมานมนาน ที่ชอบเปิดกันบ่อยๆ ก็คือ ประเพณีวันสงกานต์ของชาวล้านนานั่นเอง ถึงแม้จะได้ยินกันบ่อยๆ ถ้าให้ไปถามคนยุคนี้ เพลงนี้ชื่ออะไร? ใครร้อง? ส่วนใหญ่ต้องตอบว่าชื่อเพลงต่อนยอนแน่ๆ ส่วนคนร้องนี่ไม่รู้ชัวร์ แต่ถ้าถามคนยุคเก่าแก่ แน่นอนพวกเขาต้องตอบด้วยน้ำเสียงดังฟังชัดว่า มันคือเพลง “ฮานี้บ่าเฮ้ย” ขับร้องโดย จรัล มโนเพ็ชร และ สุนทรี เวชานนท์

screen-shot-2016-10-17-at-10-14-24-pm

     คุณรู้รึเปล่าว่า มีผู้หญิงต่างถิ่นคนหนึ่งมาเที่ยวภาคเหนือช่วงหน้าเทศกาล แล้วได้ยินเพลงนี้ เธอรู้สึกปลื้มอกปลื้มใจมากกับทำนอง ต่อนยอน ต๊ะ…ต่อนย้อน และได้ไปหาชื่อของเพลง ได้เรื่องว่ามันเป็นเพลง “ฮานี้บ่าเฮ้ย” แต่จุดแอบขำมันอยู่ตรงนี้ เธอดันไม่รู้จักภาษาเหนือเลย ทำให้อยากรู้ว่า ฮานี่บ่าเฮ้ย มันคืออะไร? ภารกิจตามล่าหาคำเหนือจึงบังเกิดขึ้น เธอได้โพสต์ลงบอร์ด Pantip ระดับประเทศกันเลยทีเดียว เพียงแค่อยากจะรู้ว่า “ฮานี่บ่าเฮ้ย แปลว่าอะไรคะ” ไหนๆ ก็ไหนๆ แล้ว เพลงดังข้ามยุคข้ามสมัยขนาดนี้ ก็เลยอยากจะมาแชร์ที่มาที่ไปของเพลงนี้ ให้ท่านๆ ได้ทราบกัน เพราะถือว่ามันเป็นซิกเนอร์เจอของชาวเหนือก็ว่าได้ เวลาใครมาถามจะได้แชร์บอกกับคนอื่นเขา ทำให้ตัวเองดูมีเสน่ห์ขึ้นเป็นกองจริงๆนะ

screen-shot-2016-10-24-at-12-47-20-amscreen-shot-2016-10-24-at-12-47-49-amscreen-shot-2016-10-24-at-1-40-48-am    เพลง “ฮานี้บ่าเฮ้ย” เป็นเพลงที่ คุณจรัล มโนเพ็ชร ได้นำเอาเพลงพื้นเมืองเดิมคือเพลงปั่นฝ้าย ซึ่งแต่งขึ้นโดยพ่อครูไชยลังกา  เครือเสน ที่ใครๆต่างยกย่องให้เป็นพ่อครูซอและศิลปินอาวุโสจังหวัดน่าน โดยท่านได้นำเอาเพลงพื้นเมืองเดิมคือ เพลงชักใบมาดัดแปลงให้เป็นเพลงปั่นฝ้าย เพื่อใช้สำหรับการขับซอของชาวน่าน คือซอปั่นฝ้าย โดยในจังหวัดน่านนั้น นิยมขับซอโดยใช้เครื่องดนตรี ซึงกับสะล้อ ซึ่งแตกต่างกับทางเชียงใหม่ ที่มักใช้เครื่องดนตรีเป็นปี่จุมกับซึง ต่อมาได้มีการแต่งเพิ่มเติมเข้าไปโดย คุณสุนทร ณ เชียงใหม่ ในท่อนที่สอง จนเป็นเพลงสาวไหมปั่นฝ้าย เพื่อใช้ในการประกอบการฟ้อนสาวไหมปั่นฝ้ายของทางวิทยาลัยนาฎศิลป์เชียงใหม่ ในเพลงฮานี้บ่าเฮ้ยนี้ ใช้เฉพาะท่อนแรกที่เป็นเพลงปั่นฝ้ายมาใช้เป็นทำนองเพลง

screen-shot-2016-10-24-at-12-38-49-amscreen-shot-2016-10-24-at-12-50-00-am

     คุณจรัล มโนเพ็ชร ได้ใช้ซึงมาประกอบการเล่นกับกีตาร์ ซึ่งได้สำเนียงคันทรี่แบบหวานๆ และด้วยเนื้อเพลงที่ฟังดูสนุกสนานชวนให้หัวเราะ จึงทำให้เพลงนี้เป็นที่ชื่นชอบติดหูของผู้ที่ได้ฟัง ไม่ว่าจะเป็นคนเหนือ หรือคนภาคอื่นๆ บางคนไม่รู้จักชื่อเพลงก็มักจะเรียกชื่อว่าเพลงต่อนยอน เนื้อเพลงที่คุณจรัลแต่ง เป็นเนื้อหาที่เกี่ยวกับการขอสาวแต่งงานของไอ้บ่าวคนหนึ่ง ซึ่งบังเอิญเจอสาวขี้งก เห็นเรื่องเงิน หรือ เรื่องสินสอดทองหมั้นเป็นสำคัญ หรือถ้ามองอีกแง่แม่สาวคนนี้อาจจะไม่ได้รักไอ้บ่าวคนนี้ก็ได้ จึงได้หาเรื่องหรือผลัดผ่อนเลื่อนไปเรื่อยๆ ที่สำคัญไอ้บ่าวนี่ก็ช่างรักช่างตื้อเสียจริง ยอมขายควายขายนาเอาเงินมาแต่ง จนสุดท้ายดูท่าก็คงไม่ได้แต่ง หรือทนไม่ไหวก็เลยตะโกนว่า “ฮานี้บ่าเฮ้ย”

      ซึ่งคำว่า ฮานี้บ่าเฮ้ย เป็นคำพูดของคนทางเหนือที่ใช้บ่นกับตัวเอง อารมณ์ที่เปี่ยมไปด้วยความรู้สึกเบื่อ เหนื่อย เซ็ง ผิดหวังกับตัวเองประมาณนั้น ซึ่งมักจะเป็นสำนวนพูดติดปากของคนเหนือจนเป็นปกติแล้ว ทีนี้ก็รู้กันแล้วนะ “ต่อนยอน ต๊ะ…ต่อนย้อน ต๊ะ…ตอนยอน ต๋อนยอน ต๋อนยอน…”

     มันไม่ได้ชื่อเพลงว่า “ต่อนยอน” มันชื่อว่า “ฮานี้บ่าเฮ้ย” ต่างหากล่ะคุณผู้ฟัง!